ข้อความคาดการณ์ (conjecture) คือ ข้อความทางคณิตศาสตร์ที่ถูกเสนอว่าเป็นจริง แต่ยังไม่มีใคร สามารถพิสูจน์หรือหักล้างได้เมื่อข้อความคาดการณ์ถูกพิสูจน์ได้ว่าเป็นจริง มันจะกลายเป็น ทฤษฎีบท (theorem) และถือว่าเป็นข้อเท็จจริงในคณิตศาสตร์ที่นำไปใช้อ้างอิงได้ แต่ถ้ามันยัง ไม่ได้รับการพิสูจน์ นักคณิตศาสตร์จะต้องมีความระมัดระวังในการใช้ข้อความคาดการณ์นั้น หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งได้ว่า กระบวนการที่ใช้ในการสังเกตหรือการทดลองหลายๆ ครั้ง แล้วรวบรวมข้อมูลเพื่อหาแบบรูปที่จะนำไปสู่ข้อสรุปที่มีความเป็นไปได้มากที่สุด แต่ยังไม่ได้พิสูจน์ว่าเป็นจริง เรียกว่า ข้อความคาดการณ์
…..ถ้าต้องการทราบว่าข้อความคาดการณ์นั้นเป็นจริง ก็ต้องสืบเสาะค้นหาข้อมูลมาสนับสนุน หรือแสดงเหตุผลที่ทำให้ยอมรับได้ว่าข้อความคาดการณ์นั้นเป็นจริง
ประโยคที่ประกอบด้วยข้อความ 2 ข้อความ ที่เชื่อมต่อกันด้วย ถ้า…แล้ว… เราะเรียกประโยคเหล่านั้นว่า ประโยคเงื่อนไข โดยประโยคหลังคำ “ถ้า” เป็นเหตุ และประโยคหลังคำ “แล้ว” เป็นผล
…….“ถ้าแดงอยู่จังหวัดยโสธร แล้วแดงอยู่ภาคอีสานของประเทศไทย”
…….แดงอยู่จังหวัดยโสธร เป็น เหตุ
…….แดงอยู่ภาคอีสานของประเทศไทย เป็น ผล
….ประโยคเงื่อนไขใด เมื่อยอมรับว่าเหตุเป็นจริง เหตุนั้นจะทำให้เกิดผลที่เป็นจริงเสมอ เรียกประโยคเงื่อนไขนี้ว่า “ประโยคที่เป็นจริง”
….ประโยคเงื่อนไขใด เมื่อยอมรับว่าเหตุเป็นจริง เหตุนั้นไม่ทำให้เกิดผลที่เป็นจริงเสมอไป เรียกประโยคเงื่อนไขนี้ว่า “ประโยคที่ไม่เป็นจริง”